Türkiye’de serbest dolaşımda bulunan eşyanızı daha ileri bir safhada işlenmek üzere, tamir edilmek üzere ya da yenilenmek üzere geçici olarak yurtdışı etmek isteyebilirsiniz. Hariçte işleme faaliyeti olarak nitelendirilen bu faaliyetler sonucunda elde edilen ürünler belirli koşulları sağlayarak tekrar Türkiye’ye geldiğinde ithalat vergilerinden tam ve kısmı muafiyet sağlanır. Bu sistem, gümrük mevzuatında Hariçte İşleme Rejimi (HİR) olarak adlandırılır.
Bu rejimin amaçları şunlardır:
• Türkiye dışındaki ucuz işgücü maliyetinden faydalanmak,
• Türkiye’de olmayan teknoloji ve kalite standartlarından faydalanmak,
• İthal edilen eşyanın tamirini üreticisinin yapmasını sağlamak,
• Üreticileri üretimlerinde yerli ürün kullanmaya teşvik etmek, bu şekilde nihai ürün için ödenecek ithalat vergilerini azaltmak.
Hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ve ambalaj malzemelerinin daha ileri bir düzeyde işlem görmek üzere Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere gönderilmek istenmesi halinde, gerekli belgelerle birlikte “hariçte işleme izin belgesi” almak üzere Ticaret Bakanlığına başvurmanız gerekir.
Maden cevheri ve konsantrelerinin izabe edilmesi ve işlenmesi; maden ve metallerden mamul eşyanızı izabe ve ayrıştırmaya tabi tutmak ve/veya bu işlem sonucunda yenilemek; kıymetli maden ve taşların işlenmesi amaçlarıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere göndermek istenmeniz halinde, gerekli belgelerle birlikte “hariçte işleme izni” almak üzere maden ihracatçı birliklerinin bağlı olduğu ihracatçı birlikleri genel sekreterliklerine başvurmanız gerekir.
Eşyanızı Türkiye Gümrük Bölgesi dışında tamir ettirmek istediğinizde, hariçte işleme izni için ilgili gümrük müdürlüğüne başvurmanız gerekir. Gümrük müdürlüğü tarafından onaylanan beyanname hariçte işleme izni hükmündedir. Ayrıca izin belgesi düzenlenmez.
Hariçte işleme rejiminden yararlanılması için, Türkiye Gümrük Bölgesindeki üreticilerin temel ekonomik çıkarlarının olumsuz etkilenmemesi gereklidir. Bu durum izin belgesini/izni veren merci tarafından sektör analizi bağlamında incelenir.
Rejimden faydalanmak için ayrıca, geçici ihracat eşyasının işlem görmüş ürünlerin üretiminde kullanıldığının tespitinin mümkün olması gereklidir. Bunun sağlanması için, gümrük idaresi tarafından ayniyet tespiti yapılır. Ayniyet tespiti, rejime konu olan eşyanın seri numarası, etiketi, numune ve teknik dokümanları, analiz raporu, sözleşmesi, faturası gibi belgelerin incelenmesiyle sağlanır.